O Pórtico da Gloria, nestes días da Resurrección do Señor, deixa oir o máis afinado concerto que dan os 24 anciáns que alí tanxen os mellores instrumentos do medievo.
Hoxe, quen vai a Compostela, pode escoitar, se quere as melodías que os músicos tocan nas rúas da cidade. Son sucesores daqueles anciáns do Pórtico.
Quizáis poidamos escoitar a modesta zanfona, sucesora do organistrum que tanxen entre dous, os músicos do arco central do Pórtico.
Foron os cegos que tanxían ao pé de moitas igrexas, os que nos legaron a zanfona. Que nos tempos que andamos foi recuperada por Faustino Santalices Pérez, un avogado ourensán, que finou no 1960, con máis de 80 anos. Foi un musicólogo que, con Casto Sampedro traballou pola recuperación do cancioneiro popular.
Aló por 1951 poidemos escoitar un disco daqueles de vinilo, no que, coa súa zanfona cantaba o Romance de “Don Gaiferos de Mormaltán”.
Con voz e maneiras de cantor popular, como correspondía ó instrumento, Santalices empezaba dicindo que adicaba o seu cantar a Don Fernando Quiroga Palacios, arcebispo de Santiago de Compostela.
Velaquí algunhas estrofas daquel Romance:
A onde irá aquel romeiro
aquel romeiro, ¿a onde irá?
Camiño de Compostela
non sei se alí chegará
(…)
I eu chámome don Gaiferos
Gaiferos de Mormaltán
se agora non teño forzas
meu Santiago mas dará
(…)
Gracias meu señor Santiago
ós teus pés tesme xa
se queres ti darme a vida
pódesma, señor, tirar
porque morrerei contento
nesta Santa Catedral.
Remata o Romance dicindo que don Gaiferos morreu na Catedral e o señor bispo alí o mandou enterrar.
